Geestelijke Gezondheidszorg-recht
Geestelijke Gezondheidszorg (GGz)-recht
Geestelijke Gezondheidszorg (GGz)-recht
Kenmerk: het recht van de geestelijke gezondheidszorg houdt zich hoofdzakelijk bezig met de wederzijdse rechten en plichten van patiënten en hulpverleners in de geestelijke gezondheidszorg. De geestelijke gezondheidszorg richt zich op het gevraagd en ongevraagd voorkomen, behandelen en genezen van mensen met - al dan niet chronische - psychische en/of psychiatrische aandoeningen. Spelers daarbij zijn gespecialiseerde GGz-instellingen en vrijgevestigde psychologen en psychiaters. Jaarlijks zoeken zo'n 850.000 Nederlands hulp.
Belangrijke wetten op dit gebied zijn de Wet op de Geneeskundige Behandelingsovereenkomst (Wgbo), Wet Bijzondere Opnemingen in Psychiatrische Ziekenhuizen (Wet Bopz), Wet Persoonsregistratie (WPR), Wet klachtrecht cliënten zorgsector (WKCZ) en de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (AWBZ).
Belangrijke wetten op dit gebied zijn de Wet op de Geneeskundige Behandelingsovereenkomst (Wgbo), Wet Bijzondere Opnemingen in Psychiatrische Ziekenhuizen (Wet Bopz), Wet Persoonsregistratie (WPR), Wet klachtrecht cliënten zorgsector (WKCZ) en de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (AWBZ).
Meer specifiek ...
De reguliere geestelijke gezondheidszorg (GGz) staat naast de openbare geestelijke gezondheidszorg (OGGz).De zorg wordt in de eerste lijn geboden door huisarts, maatschappelijk werk en/of eerstelijnspsychologen. Deze kunnen daarbij terugvallen en/of doorverwijzen naar de gespecialiseerde GGz-instellingen. Naast dit vrijwillige circuit bestaat ook het 'dwangcircuit', waarbij de hulpbehoevende c.q. patiënt in een acute noodsituatie door de rechter tot een gedwongen verpleging kan worden verplicht. Dit geschiedt op basis van de Wet bijzondere opneming in psychiatrische ziekenhuizen (Wet Bopz).
De Wet Bopz geldt voor:
• mensen die lijden aan een geestesstoornis
• en als gevolg hiervan een gevaar vormen voor zichzelf, anderen en/of hun omgeving;
• en wanneer dat gevaar niet buiten een instelling kan worden afgewend.
Wanneer de patiënt ook in de instelling nog een gevaar voor zichzelf of anderen kan opleveren, dan kan dit aanleiding vormen voor een dwangbehandeling. Gelet op het belang van de patiënt is dit dwangmiddel in de Wet Bopz met bijzondere voorwaarden omkleed.
De reguliere geestelijke gezondheidszorg (GGz) staat naast de openbare geestelijke gezondheidszorg (OGGz).De zorg wordt in de eerste lijn geboden door huisarts, maatschappelijk werk en/of eerstelijnspsychologen. Deze kunnen daarbij terugvallen en/of doorverwijzen naar de gespecialiseerde GGz-instellingen. Naast dit vrijwillige circuit bestaat ook het 'dwangcircuit', waarbij de hulpbehoevende c.q. patiënt in een acute noodsituatie door de rechter tot een gedwongen verpleging kan worden verplicht. Dit geschiedt op basis van de Wet bijzondere opneming in psychiatrische ziekenhuizen (Wet Bopz).
De Wet Bopz geldt voor:
• mensen die lijden aan een geestesstoornis
• en als gevolg hiervan een gevaar vormen voor zichzelf, anderen en/of hun omgeving;
• en wanneer dat gevaar niet buiten een instelling kan worden afgewend.
Wanneer de patiënt ook in de instelling nog een gevaar voor zichzelf of anderen kan opleveren, dan kan dit aanleiding vormen voor een dwangbehandeling. Gelet op het belang van de patiënt is dit dwangmiddel in de Wet Bopz met bijzondere voorwaarden omkleed.
Wetswijzigingen
Momenteel zijn een tweetal wetsvoorstellen in voorbereiding die beter dan de huidige Wet Bopz aansluiten bij de gerechtvaardigde belangen van hen die aan een gedwongen opname in een GGz-instelling worden onderworpen. Het betreffen:
• het wetsvoorstel Verplichte geestelijke gezondheidszorg
• het wetsvoorstel Zorg en Dwang
Het wetsvoorstel Verplichte geestelijke gezondheidszorg is bedoeld voor mensen die te maken krijgen met verplichte zorg uit hoofde van een geestelijke stoornis, en ziet op de noodzaak tot een zorgvuldige(re) voorbereiding van de gedwongen c.q. verplichte zorg, doordat de zorgaanbieder allereerst alle mogelijkheden voor een vrijwillige behandeling moet hebben uitgeput en een behandel- c.q. zorgplan moet hebben opgesteld, waarbij de verplichte zorg niet uit onmacht doch uit hoofde van noodzaak geïndiceerd wordt. De rechter toetst een en ander vooraf alvorens de zorgmachtiging te verlenen. Hierbij kan hij worden bijgestaan door deskundigen.
Het wetsvoorstel Zorg en Dwang is bedoeld voor mensen met een verstandelijke handicap of psychogeriatrische aandoening (vaak dementie) die te maken krijgen met gedwongen opname en behandeling.
• het wetsvoorstel Verplichte geestelijke gezondheidszorg
• het wetsvoorstel Zorg en Dwang
Het wetsvoorstel Verplichte geestelijke gezondheidszorg is bedoeld voor mensen die te maken krijgen met verplichte zorg uit hoofde van een geestelijke stoornis, en ziet op de noodzaak tot een zorgvuldige(re) voorbereiding van de gedwongen c.q. verplichte zorg, doordat de zorgaanbieder allereerst alle mogelijkheden voor een vrijwillige behandeling moet hebben uitgeput en een behandel- c.q. zorgplan moet hebben opgesteld, waarbij de verplichte zorg niet uit onmacht doch uit hoofde van noodzaak geïndiceerd wordt. De rechter toetst een en ander vooraf alvorens de zorgmachtiging te verlenen. Hierbij kan hij worden bijgestaan door deskundigen.
Het wetsvoorstel Zorg en Dwang is bedoeld voor mensen met een verstandelijke handicap of psychogeriatrische aandoening (vaak dementie) die te maken krijgen met gedwongen opname en behandeling.
Openbare Geestelijke Gezondheiszorg (OGGz)
De openbare geestelijke gezondheidszorg (OGGz) is gericht op de collectieve preventie (voorkomen van maatschappelijke uitval door het vroegtijdig signaleren en beïnvloeden van diverse risicofactoren) en hulpverlening (zonder expliciete hulpvraag) ten aanzien van mensen in een (multi-)probleemsituatie, en behoort sinds de negentiger jaren van de vorige eeuw tot het taakgebied van de Nederlandse gemeenten. Waar deze gemeentelijke taken voorheen in de Wet Collectieve Preventie Volksgezondheid (WCPV) verankerd lagen, zijn ze met ingang van 2007 terug te vinden in de Wet Maatschappelijke Ondersteuning (WMO). Gemeenten werken daarbij lokaal en bovenlokaal. Lokaal zijn 'sociale teams', bestaande uit vertegenwoordigers van diverse maatschappelijke organisaties, actief. Bovenlokaal werken gemeenten met elkaar in 43 zorgregio's samen; regio's voor maatschappelijke opvang, verslavingsbeleid en OGGz. De leiding over de zorgregio heeft de 'centrumgemeente'.
Meer informatie nodig? Stuur een bericht.