Strafprozessrecht
Die Medizinisch-Psychologische Untersuchung (MPU)

Die Medizinisch-Psychologische Untersuchung (MPU)

De Duitse MPU: in het voorkomende geval ook verplicht voor Nederlanders?

Om maar gelijk met de deur in huis te vallen:
  • ja, wanneer U als Nederlands ingezetene na een Duitse ontzegging van de rijbevoegdheid een schrijven met aanzegging inzake de noodzaak van een Medizinisch-Psychologische Untersuchung (MPU) ontvangt, dan zult U een dergelijk onderzoek ook daadwerkelijk moeten ondergaan, althans wanneer U weer in Duitsland wilt rijden;
  • het niet-nakomen van deze verplichting leidt ertoe dat U de rijbevoegdheid voor Duitsland niet terugkrijgt, dus ook niet als de duur van de opgelegde ontzegging (ruimschoots) verstreken is;
  • bovendien zal een en ander ook in Uw Duitse Führerscheinakte opgenomen worden;
  • daarnaast bestaat de mogelijkheid dat U ook nog eens een medisch onderzoek en/of educatieve maatregel door het Nederlandse CBR krijgt opgelegd.
Er moet goed onderscheiden worden tussen de 'Führerscheinentzug' enerzijds, en de 'Sperrung' anderzijds. De Sperrung is niet de ontzegging van de rijbevoegdheid; dat is de Führerscheinentzug. De Sperrung ziet enkel op het daaraan gekoppelde rechterlijke gebod voor de Fahrerlaubnisbehörde (ook wel Führerscheinbehörde of Führerscheinstelle) om aan de betrokken verdachte binnen een door de rechter bepaalde periode (de Sperrfrist) niet opnieuw de formele bevoegdheid te verlenen om op Duits grondgebied een voertuig te mogen besturen. Aan de Sperrung is een Sperrfrist gekoppeld: voor bepaalde tijd of onbepaalde tijd.
Het is dus de Fahrerlaubnisbehörde, en niet de rechter, die beslist of en onder welke voorwaarden de rijbevoegdheid voor het Duitse grondgebied weer verstrekt wordt. Een en ander is in beginsel per Bundesland en per Fahrerlaubnisbehörde verschillend.

Terugverkrijging van de rijbevoegheid voor het Duitse grondgebied

In het slechtste geval moet dus ook een niet-ingezetene een zogenaamde MPU of Medizinisch-Psychologische Untersuchung ondergaan. Dit onderzoek wordt in de volksmond ook wel geringschattend als 'Idiotentest' aangeduid. Het is echter een onderzoek naar de lichamelijke, motorische en geestelijke geschiktheid van de voormalige verkeersovertreder. Er wordt onderzocht of de betreffende persoon überhaupt wel geschikt (geeignet) is om weer op het overige verkeer 'losgelaten' te worden. Daartoe moet de betrokkene verschillende medische, motorische en psychologische tests ondergaan, afgesloten met een gesprek met een verkeerspsycholoog. Medische onderzoeken, waaronder oogmeting, al dan niet met bloed- en haaronderzoek om voortgezet 'gebruik' vast te stellen, zijn mogelijk
Waar bij de eerste tests gelet wordt op de reactiesnelheid en inzage in verkeerssituatie en -regels, met alles wat daarbij hoort, is het afsluitende gesprek met de verkeerspsycholoog bedoeld om vast te stellen of de betrokkene al dan niet een alcohol- of drugsprobleem heeft, en eventueel in de toekomst weer terugvalt in zijn oude patroon (alcohol- en/of drugsmisbruik).
Een MPU kan ook noodzakelijk worden geacht bij herhaaldelijke en zwaardere verkeersovertredingen.
De MPU is absoluut geen fijne gewaarwording. Het is voor de meeste betrokkenen confronterend en wellicht zelfs intimiderend. Dat laatste is echter absoluut onterecht. De verkeerspsycholoog probeert naar beste eer en geweten te achterhalen of recidive (zeer) waarschijnlijk is. Als sprake is van een voortdurend alcohol- of drugsmisbruik, dan wordt dat eruit gelicht, en zal de MPU negatief uitvallen. Dat hoort de betrokkene niet altijd direct na de tests; normaliter pas na 7-14 dagen. In dat geval doet hij er goed aan om zijn Antrag auf Wiedererteilung der Fahrerlaubnis in te trekken. Doet hij dat niet, dan komt de negatieve beoordeling uiteindelijk in zijn Führerscheinakte, hetgeen de zaak er in de toekomst niet eenvoudiger op maakt.
Ook na het aanbrengen van de Sperrvermerk, en het verstrijken van de opgelegde duur van de ontzegging, mag niet automatisch in Duitsland van het rijbewijs gebruik gemaakt worden c.q. gereden worden.

De betrokkene dient een formele Antrag auf Wiedererteilung (verzoek tot terugverkrijging van de rijbevoegdheid voor het Duitse grondgebied) te stellen. Dit kan pas vanaf 3-6 maanden vóór afloop van de Sperrfrist.

Op dat ogenblik kan Führerscheinstelle de voorwaarde van een succesvolle MPU stellen.

Nagenoeg alle buitenlanders vergeten het bovenstaande, en lopen hierdoor een grote kans nogmaals met een fiks probleem geconfronteerd te worden: Fahren ohne Führerschein.

Waarom noemt men in Duitsland de MPU ook wel eens 'Idiotentest'?

Dat heeft niets te maken met de verstandelijke vermogens van de betrokkenen, maar alles met het feit veel betrokkenen het bestaan van een alcohol- en/of drugsprobleem ontkennen of proberen te marginaliseren, en vervolgens tijdens het gesprek met de verkeerspsycholoog door de mand vallen. Dit met alle gevolgen van dien.
Het is dan ook van het grootste belang om niet onvoorbereid aan een MPU deel te nemen. Gebruik de mogelijkheden die geboden worden: voorbereidende coaching, trainingen, seminars, etc., bijvoorbeeld bij DE-MPUcoach.nl.
MPU in Nederland? Of met gebruik van een tolk?
Wat (nog) niet mogelijk is, is een MPU in Nederland te ondergaan, en die dan in Duitsland te laten erkennen. Ook op Europees vlak zijn daartoe nog geen initiatieven ontplooid. Het is echter nooit verkeerd om met de Fahrerlaubnisbehörde te overleggen welke (alternatieve) mogelijkheden er zijn. Soms wordt een verkeerscursus afdoende geacht.

Wat inmiddels wel bij nagenoeg alle BfF's (Begutachtungsstelle für Fahreignung) mogelijk is, is dat de betrokkene zich bij de onderzoeken laat bijstaan door een tolk. Het moet overigens een in Duitsland beëdigde tolk-vertaler zijn, en diens aanwezigheid moet vooraf schriftelijk worden aangevraagd en goedgekeurd. In de meeste gevallen moet het ook een tolk-vertaler zijn die bij het betreffende BfF bekend is, en/of door deze is bemiddeld.
Het gebruik van een tolk-vertaler verhoogt uiteraard de kosten van de MPU. Waar een gemiddelde MPU zo'n Euro 350,00 tot Euro 750,00 kost, bedragen de extra-kosten bij gebruikmaking van een beëdigde tolk-vertaler gemiddeld tussen de Euro 300,00 en Euro 500,00.
Let op:
Steeds vaker raakt de Nederlandse Rijksdienst voor het Wegverkeer (RDW), en door deze het Centraal Bureau Rijvaardigheidsbewijzen (CBR), op de hoogte van een in Duitsland opgelegde ontzegging van de rijbevoegdheid.
Dit kan ertoe leiden, dat U niet alleen in Duitsland een MPU moet ondergaan (voor het terugkrijgen van de rijbevoegdheid voor het Duitse grondgebied), maar een soortgelijk onderzoek, althans een educatieve maatregel, dwingend krijgt opgelegd door het CBR, en dat met betrekking tot Uw gehele Nederlandse rijbewijs. Dit onderzoek heet: 'onderzoek naar de rijgeschiktheid'.
Een dergelijk onderzoek naar de rijgeschiktheid wordt met name opgelegd bij bekend raken met alcohol- en/of drugsgebruik (in het verkeer, in of buiten Nederland). Ook aan dit onderzoek zijn kosten (opleggings- en onderzoekskosten) en vervelende consequenties (inclusief de ongeldigverklaring van Uw Nederlandse rijbewijs) verbonden. Bij een ongeldig verklaard Nederlands rijbewijs, mag U dus nergens meer een (motor)voertuig besturen. Aan een succesvolle Duitse MPU heeft U dan helaas ook niets meer.
Heeft U nog vragen? Laat het ons weten via het contact-formulier.