Het Duitse strafproces is gericht op de aanwezigheid van de verdachte en de bewijsmiddelen (met name de getuigen) tijdens de behandeling ter terechtzitting. Dit is een weloverwogen keuze van de wetgever geweest, maar leidt er in de praktijk wel toe dat de behandeling van zwaardere zaken veelal meerdere, zo niet tientallen, dagen kan duren.
In de praktijk heeft zich daarom een handelwijze ontwikkeld, waarbij verdediging (
Verteidigung) en
Staatsanwaltschaft nog vóór de eerste zitting gesprekken met elkaar voeren, waarbij bezien wordt hoe de zaak op een voor alle betrokkenen aanvaardbare wijze afgewikkeld kan worden. Daarbij moet met name gedacht worden aan afspraken over strafvermindering of een strafplafond bij een bekennende verklaring (
Einlassung) zijdens de verdachte. Hierdoor weet de
Staatsanwaltschaft een tijdsintensieve bewijsvergaring te vermijden, en weet de verdachte (ongeveer) waar hij aan toe is. Ongeveer, want het is natuurlijk de rechter die de uiteindelijke beslissing velt. Daarbij laat de rechter zich in beginsel leiden door hetgeen de 'partijen' in hun "deal" zijn overeengekomen.
Tegen deze praktijk bestonden - en bestaan nog steeds - grote bezwaren:
- de Staatsanwaltschaft dient strafbare feiten te vervolgen en voor een afdoende bestraffing van de dader zorg te dragen (Legalitätsprinzip)
- de rechter heeft een zelfstandige onderzoeksplicht; hecht hij geen geloof aan de bekentenis, dan mag hij zijn beslissing daar niet op baseren (Ermittlungsgrundsatz)
- de deal is buiten de behandeling ter terechtzitting tot stand gekomen en kan mitsdien niet door het publiek gecontroleerd worden (Grundsätze der Öffentlichkeit, Mündlichkeit und Unmittelbarkeit)
- de inachtneming van de rechten van de verdachte kan niet getoetst worden (Grundsätze des rechtlichen Gehörs, gesetzlichen Richters, und 'Fair Trial')
- de deal kan de verdachte verleiden zichzelf te belasten (Unschuldsvermutung und 'in dubio pro reo')
- vooringenomenheid van de rechter door het slagen, maar ook niet-slagen, van onderhandelingen (Befangenheit des Richters)