Cannabisgesetz (CanG): Stand 23.02.2024

Der Deutsche Bundestag hat am 23. Februar 2024 das Gesetz zum kontrollierten Umgang mit Cannabis und zur Änderung weiterer Vorschriften (Cannabisgesetz) beschlossen. Am 22. März 2024 wird der Bundesrat das Cannabisgesetz beraten. Mit dem Cannabisgesetz (kurz: CanG) wird der private Eigenanbau durch Erwachsene zum Eigenkonsum sowie der gemeinschaftliche, nicht-gewerbliche Eigenanbau von Cannabis in Anbauvereinigungen legalisiert. Das Gesetz soll überwiegend am 1. April 2024 in Kraft, die Regelungen zum Eigenanbau in Anbauvereinigungen sollen ab Juli 2024 gelten.

Eckpunktepapier: Unfallflucht entkriminalisieren?

Dat de huidige Duitse regering voornemens is het Duitse strafrecht te ontdoen van strafbaarstellingen, die in de ogen van velen niet meer van deze tijd zijn, moge duidelijk zijn. Niet alleen het (soft)drugsbeleid wordt aangepakt; ook het Verkehrsstrafrecht.
Momenteel (2023) is in Duitsland nog ieder doorrijden na aanrijding (
§ 142 StGB: Unerlaubtes Entfernen vom Unfallort/Unfallflucht/Fahrerflucht) strafbaar. Daar zou echter, als het aan de regering ligt, verandering in moeten komen: enkel nog het doorrijden na ongeval, waarbij personenletsel is ontstaan, zou dan nog (als Vergehen) strafbaar moeten zijn. Het doorrijden na een aanrijding met 'enkel' blikschade, zou een Ordnungswidrigkeit moeten worden, met als gevolg een eenvoudige geldboete (Geldbuße/Bußgeld), eventueel voorzien van een Fahrverbot, en natuurlijk de bijna obligatorische Punkte in Flensburg.
De Duitse verzekeraars en rechterlijke macht staan sceptisch tegenover het plan; de advocatuur is juist positief.

Legalize it ... al is het maar een beetje

Duitsland maakt zich op voor een (beperkte) straffeloosheid van het bezit van cannabis. Een formeel wetsontwerp is nog niet ingediend; wel ligt er al sinds 26.10.2022 een Eckpunktiepapier (soort voorontwerp) met betrekking tot dit Gesetz zur Entkriminalisierung von Cannabiskonsum. Daarin wordt uitgegaan van twee zuilen (2-Säulen-Modell).

Säule I.:
  • Het is de bedoeling, dat volwassenen eerst geringe hoeveelheden cannabis voor eigen gebruik mogen telen, en later wellicht ook in bepaalde speciaalzaken (met licentie) kunnen aankopen. Dit laatste zal eerst als gecontroleerd proefproject starten, en zal in elk geval vooralsnog niet in ieder Bundesland beschikbaar zijn.
  • Daarnaast is het de bedoeling, dat speciale verenigingen (zonder winstoogmerk) cannabis mogen telen (het zgn. 'Club Anbau & Regional-Modell (CARe)).

Onder dit
CARe-model mogen speciale verenigingen (met max. 500 leden) cannabis, zaden en stekjes telen en aan hun (meerderjarige, en in Duitsland wonende) leden voor eigen gebruik vestrekken (max. 25 gr. cannabis per dag, althans 30 gr. (voor jongvolwassenen) c.q. 50 gr. (voor volwassenen vanaf 21 jaar) per maand, en/of 7 zaden c.q. 5 stekjes per maand); import en export van een en ander is verboden. De leden dienen idealiter zelf binnen de vereniging actief te worden; uitbesteding aan derden is namelijk verboden. Hetzelfde geldt voor lidmaatschap van meerdere verenigingen.

Een en ander impliceert, dat de beoogde nieuwe regeling zeer zeker NIET tot volledige straffeloosheid zal leiden: enkel het bezit van maximaal 25 gr. cannabis c.q. 3 bloeiende vrouwelijke planten, voor eigen gebruik.

Interessant voor Nederlanders is wellicht nog de beoogde mogelijkheid om na inwerkingtreding van de wetswijziging daarvoor in aanmerking komende opsporingsonderzoeken door een
Einstellung gem. § 206b StPO (sepot wegens wetswijziging) te doen beëindigen, en eventuele veroordelingen uit het strafblad te laten schrappen (Antrag auf Löschung).
Daar staat tegenover, dat de meeste Nederlanders niet zo zeer wegens bezit van dergelijke hoeveelheden vervolgd zijn, maar meer vanwege rijden onder invloed (van cannabis etc.). En dat blijft gewoon strafbaar.

Säule II.:
In een (veel) later stadium zal (wellicht) ook de commerciële aanbouw en verkoop (aan speciaalzaken en volwassenen) gelegaliseerd worden.

Ook bijrijder elektrische step kan rijbevoegdheid verliezen

Het was te verwachten, maar nu staat het vast: ook de bijrijder op een e-step kan onder omstandigheden als bestuurder in de zin van § 316 StGB aangemerkt worden, en dus, als hij onder invloed is, zijn rijbevoegdheid (Fahrerlaubnis) verliezen. Om als bestuurder aangemerkt te kunnen worden, moet hij invloed op de voortbeweging van het voertuig kunnen uitoefenen. Dat is niet het geval als hij zich aan de bestuurder vasthoudt, maar wel zodra (ook) hij zijn hand(en) aan het stuur (vast)houdt. In dat geval 'bestuurt' hij onder invloed een Kraftfahrzeug, en gelden mitsdien de daarvoor geldende promillage-grenzen (1,1). En dus niet de hogere promillage-grenzen, die gelden voor Nicht-Kraftfahrzeuge, zoals een fiets (1,6).

Elektrische step toch "Kraftfahrzeug'?

Het Landgericht Göttingen heeft bij Beschluss d.d. 10 juni 2022 in haar hoedanigheid van Beschwerdegericht als eerste hogere rechter bepaald, dat ook een e-step (e-scooter/e-(Tret)Roller op zijn Duits) als Kraftfahrzeug kwalificeert. Een dergelijke step kan immers op eigen kracht voortbewegen. Dit leidt ertoe, dat de bestuurder in geval van overschrijding van de wettelijke grenzen voor alcohol en drugs als 'ungeeignet zur Teilnahme am Straßenverkehr' kan worden aangemerkt, zodat ook in zo'n geval een (vorläufige) Entziehung der Fahrerlaubnis mogelijk is (LG Göttingen, Beschluss v. 10.6.2022, 2 Qs 18/22).
Dit is goed om te weten voor die Nederlanders die nietsvermoedend met een slok op een ritje op zo'n e-scooter maken.

Vervalst vaccinatiebewijs: in BRD strafbaar vanaf 24.11.2021

Wie in Duitsland vóór 24.11.2021 bij een apotheek een vervalst vaccinatiebewijs heeft overgelegd, teneinde aldus een QR-code te bemachtigen, mag in zijn handen knijpen: door een onoplettendheid van de wetgever was een dergelijk handelen namelijk niet strafbaar. Tot 24.11.2021 werd in zo'n geval veelal een geval van Urkundenfälschung (valsheid in geschrift) aangenomen. Zulks echter ten onrechte. Een vaccinatiebewijs is namelijk een medisch document; strafbaar onder de speciale delictsomschrijving is slechts degene die een dergelijk document (zelf) namaakt, of bij een medische beroepsbeoefenaar of verzekeraar overlegt, teneinde daaruit enig voordeel te trekken. Een apotheek valt echter niet onder de speciale delictsomschrijving: onder de speciale regeling is een apotheek slechts een private marktpartij. Op de generieke regeling van de Urkundenfälschung kon overigens evenmin worden teruggevallen; er bestaat immers een speciale regeling voor medische documenten.
Per 24.11.2021 is voormelde omissie c.q. deze maas in de wet trouwens verholpen.

Bußgeldkatalog 2021 met ingang van 09.11.2021 in werking

Op 19.10.2021 heeft de Duitse Bundesrat de 'nieuwe' Bußgeldkatalog (2021) goedgekeurd. Het betreft een ietwat afgezwakte versie van de in september 2020 opgeschorte Bußgeldkatalog 2020. Die novelle van de Straßenverkehrsordnung (StVO) bleek vormfouten te bevatten en was dus op ongeldige wijze tot stand te zijn gekomen. Dat is nu verholpen. Toch heeft het parlement zich de kritiek op de novelle uit 2020 aangetrokken, en de meest radicale strafverzwaringen, met name in de vorm van Fahrverboten, iets afgezwakt.
De versie Bußgeldkatalog 2021 is per 9 november 2021 in werking getreden.

Insolvenzantragspflicht: vanaf 01.05.2021 zoals vanouds

Vanaf 01.05.2021 geldt in geheel Duitsland weer de volledige Insolvenzantragspflicht onverkort; de zogenaamde Corona-Aussetzung eindigt op 30.04.2021. Dus bij (drohende) Überschuldung en (drohende) Zahlungsunfähigkeit is de ondernemer weer verplicht hiervan melding te maken, en desnodig het faillissement van de onderneming aan te vragen. Doet hij dat niet, dan dreigt de aansprakelijkheid van de bestuurder (§ 15a InsO). Dit impliceert dat de bestuurder in geval van Zahlungsunfähigkeit slechts 3 weken de tijd heeft om het tij te keren (§ 17 InsO); bij Überschuldung slechts 6 weken (§ 19 InsO).

Opschorting Insolvenzantragspflicht verlengd: nu tot 31.01.2021

De opschorting van de Insolvenzantragspflicht für Unternehmer wegen Überschuldung is inmiddels verlengd tot 31.01.2021. In geval van Zahlungsunfähigkeit moet reeds vanaf 01.10.2020 weer tijdig melding gemaakt worden!

Opschorting Insolvenzantragspflicht verlengd tot 31.12.2020

De opschorting van de Insolvenzantragspflicht für Unternehmer is verlengd tot 31.12.2020. Duitse ondernemers hoeven dus (sedert medio maart 2020) nog steeds niet zelf hun eigen faillissement aan te vragen zodra sprake is van (dreigende) Überschuldung. Wellicht is dit de opmaat tot een toe te juichen definitieve regeling.
Let op: vanaf 01.10.2020 geldt wel weer de Antragspflicht in geval van (drohende) Zahlungsunfähigkeit!

Duitse Inkassorechtsreform 2020

Doel van de "Inkassorechtsreform" (Entwurf eines Gesetzes zur Verbesserung des Verbraucherschutzes im Inkassorecht vom 22.4.2020) is een verlaging van de huidige incassokosten, met name voor kleinere vorderingen, en voor onbetwiste vorderingen die alsnog op eerste verzoek door de schuldenaar voldaan worden. Bovendien maakt het voortaan niet meer uit of de werkzaamheden door een Anwalt of een Inkassounternehmen verricht worden.
Bij vorderingen tot Euro 500 impliceert een en ander een verlaging van de incassokosten van thans Euro 50 naar Euro 22,50; en bij vorderingen tot Euro 1.000 bedragen de nieuwe incassokosten nog maar Euro 40. Bij betwiste vorderingen blijven de incassokosten gelijk. Deze leiden immers tot meer werkzaamheden.
Daarnaast dient de sommatie een aantal aanzeggingen te bevatten: bijvoorbeeld welke mogelijkheden er zijn indien sprake mocht zijn van identiteitsfraude. Daarnaast dient de schuldenaar er uitdrukkelijk op gewezen te worden dat een betalingsregeling tot hogere kosten leidt, en dat en welke weren hij voortaan niet meer voeren kan.

Toepassing Bußgeldkatalog 2020 opgeschort

Op 28.04.2020 is in Duitsland de Straßenverkehrsordnung (StVO)-Novelle in werking getreten. Dit heeft ertoe geleid, dat de straffen bij verkeersovertredingen, zoals vastgelegd in de zogenaamde Bußgeldkatalog, aanzienlijk verhoogd zijn. Onlangs is echter gebleken, dat bij de invoering juridische fouten zijn gemaakt, zodat toepassing van de strafmaat uit de Bußgeldkatalog 2020 per 02.07.2020 weer is opgeschort. Daarmee zijn de fors hogere boetes (soms zelfs tot het dubbele van bestaande hoogte), en zeker de feiten waarvoor de rijbevoegdheid middels een Fahrverbot ingevorderd kan worden (bijvoorbeeld bij snelheidsovertredingen van meer dan 21 km/u binnen de bebouwde kom, en bij meer dan 26 km/u buiten de bebouwde kom), voorlopig even van de baan.
Dit impliceert overigens niet dat überhaupt geen bestraffing volgt; er wordt namelijk teruggegrepen op de Bußgeldkatalog 2019. en dus op de mildere straffen.
Zij die onder de nieuwe regeling een forse(re) straf hebben gekregen, doen er goed aan gelijk na ontvangst van de Bescheid Einspruch in te dienen.

Aussetzung Insolvenzantragspflicht

Duitsland heeft onlangs de Covid-19-pandemie benut om de wettelijke verplichting tot het doen van eigen aangifte van Zahlungsunfähigkeit en/of Überschuldung op te schorten. Dit geeft ondernemers, die anders vanwege de Insolvenzantragspflicht zelf faillissement zouden moeten aanvragen, weer een beetje lucht, en zal hopelijk een forse stijging van faillissement tegengaan. Deze tijdelijke opschortingsregeling geldt overigens tot 30.09.2020, met de mogelijkheid om deze te verlengen.

Ruim 5.000 nietige Europese aanhoudingsbevelen uit Duitsland

Volgens het Europees Gerechtshof is de Duitse Staatsanwalt (Officier van Justitie) niet onafhankelijk (genoeg), en dus is een Duitse Staatsanwalt niet bevoegd om zelf een Europees aanhoudingsbevel uit te vaardigen. Dit heeft het Hof op 27.05.2019 beslist in een tweetal (bij uitspraak verbonden) procedures ten aanzien van Duitse aanhoudingsbevelen afkomstig van de Staatsanwaltschaften Lübeck (C-508/18) en Zwickau (C-82/19).
Gevolg: meer dan 5.000 Europese aanhoudingsbevelen van Duitse Staatsanwälte zijn in één keer nietig, of vormen op zijn minst voor andere Europese landen een grondslag om daar geen gehoor aan te geven c.q. de aanhoudingsbevelen niet uit te voeren. En voor de betroffenen reden om de bevelen aan te vechten.

Volgens het Hof is de Staatsanwalt geen (bevoegde) 'uitvaardigende justitiële autoriteit' in de zin van het Kaderbesluit 2002/584/JI van de Raad van 13 juni 2002 betreffende het Europees aanhoudingsbevel en de procedures van overlevering tussen de lidstaten: de Duitse Staatsanwalt is niet onafhankelijk genoeg van de uitvoerende macht. De Staatsanwalt is namelijk ondergeschikt aan de Justizminister van het betreffende Bundesland.
Saillant detail is dat de Duitse rechterlijke macht al sinds jaren de afschaffing van deze ondergeschiktheid vordert.

Op grond van het Duitse recht heeft de Staatsanwalt, onder voorbehoud van urgente omstandigheden, niet de bevoegdheid van een rechterlijke autoriteit om de inhechtenisneming of aanhouding van een persoon in Duitsland te gelasten. Het gelasten van een inhechtenisneming of aanhouding behoort uitsluitend tot de taken van een rechter (Ermittlungsrichter). De Staatsanwalt dient voor een aanhoudingsbevel in Duitsland een verzoek in te dienen bij het respectievelijke gerecht of de respectievelijke rechter. De Staatsanwalt kan zelf geen aanhoudingsbevel uitvaardigen in Duitsland. Wel valt de tenuitvoerlegging van een door een rechter uitgevaardigd aanhoudingsbevel onder zijn verantwoordelijkheid, en kan hij beslissen of, wanneer en hoe hij dat doet. Aangezien al een nationaal aanhoudingsbevel was uitgevaardigd, had de Staatsanwalt in casu geen enkele reden om bij de uitvaardiging van het Europees aanhoudingsbevel de zaak voor goedkeuring of toezicht (nogmaals) voor te leggen aan een rechter. Het betreffende Europese aanhoudingsbevel is dan ook niet door een 'uitvaardigende justitiële autoriteit' afgegeven.

Duitse trajectcontrole gestopt

Het Verwaltungsgericht Hannover heeft op 12.03.2019 de eerste Duitse proef met trajectcontrole (Streckenradar) op de Bundesstraße 6 bij Laatzen, Niedersachsen, na twee maanden met onmiddellijke ingang verboden wegens inbreuk op het grondwettelijk recht op privacy (informationelle Selbstbestimmung). Het zonder juridische noodzaak vastleggen van kentekens van alle passerende voertuigen is volgens het Verwaltungsgericht onrechtmatig (Urteil vom 12.03.2019, Az. 7A 849/19).
Overigens is het Recht auf Informationelle Selbstbestimmung niet als zodanig in het Duitse Grundgesetz (GG) geregeld, maar in 1983 door het Bundesverfassungsgericht ontwikkeld uit het algemene persoonlijkheidsrecht dat wèl geregeld is (Artikel 2 lid 1 jo. Artikel 1 lid 1 GG).

Nu ook medicinale cannabis in Duitsland

Duitsland start het jaar 2017 met onder andere de straffeloosheid van het gebruik van medicinale cannabis. Vanaf 20.01.2017 kent Duitsland het Cannabis-Gesetz: een wettelijke regeiing, waarmee het Duitse artsen en apothekers toegestaan wordt om zogenaamde medicinale cannabis in de vorm van onder andere ook bloemen, poeders, en tincturen, aan patiënten voor te schrijven en op recept te (doen) verstrekken. Hiermee wordt 'cannabis op recept' een geneesmiddel en is het niet langer nodig dat patiënten en apothekers voorafgaande toestemming moeten verkrijgen.
De kosten van de medicinale cannabis komen in beginsel voor rekening van de
Gesetzliche Kranken Kassen (GKK); echter om voor vergoeding in aanmerking te komen moet vooraf een akkoordverklaring van de GKK worden verkregen. Deze toestemming mag niet zonder redelijke grond worden onthouden.

Onterechte 'MWSt.' (Duitse BTW)

Steeds vaker komen ze bij ons voorbij: Nederlandse ondernemers, die in Duitsland dure zaken kopen en vervolgens geconfronteerd worden met onterecht in rekening gebrachte Mehrwertsteuer (MWSt.), dus Duitse BTW. Deze MWSt. had in feite door de verkopende partij naar de kopende partij verlegd moeten worden. Als de MWSt. (19%) gewoon op de factuur vermeld staat, en de Nederlandse ondernemer de MWSt. vervolgens in Duitsland wil terugvorderen, krijgt hij van het Bundeszentralamt für Steuern de kous op de kop: het verzoek tot teruggave wordt afgewezen, en wel omdat sprake is van een intracommunautaire levering naar § 6a Umsatzsteuergesetz (UStG), en een dergelijke levering is onbelast. Ergo, de verkopende partij had helemaal geen MWSt. in rekening mogen brengen, en dus wordt het verzoek tot teruggave afgewezen.
Indien inderdaad sprake is van een belaste verkoop, moet de kopende partij de ten onrechte in rekening gebrachte MWSt. helaas zelf bij de verkoper terugvorderen. Is een afwijzende beschikking van het Bundeszentralamt ontvangen, dan dient volledigheidshalve ook een Einspruch tegen de afwijzende beschikking ingediend te worden, en dat binnen 1 maand na datum verzenden Bescheid (beschikking). Intrekken kan altijd nog.

Illegale films hosten: levensgevaarlijk

In juni 2011 is het grootste Duitse streaming-platform met honderdduizenden illegale films, series en documentaires opgepakt: Kino.to. De servers van dit bedrijf - met tot wel 4 miljoen gebruikers per dag - stonden overigens eerst op Nederlandse bodem en later in Rusland. Geld werd verdiend met - hoe kan het ook bijna anders - advertenties. Gisteren, een jaar later, zijn de eerste vonnissen door het Landgericht Leipzig uitgesproken: 3 jaar en 10 maanden voor de hoofd-programmeur, en 4 jaar en 6 maanden, plus een geldboete van 3,7 miljoen Euro, voor de oprichter/exploitant. Het betreft de grootste schending van auteursrechten in Duitsland ooit, namelijk ruim 1,1 miljoen inbreuken.
Het is een aardig succes voor het Duitse O.M., maar in feite slechts een pyrrusoverwinning: dit ene portal moet namelijk de deuren sluiten, terwijl 10 andere openen, waaronder de portal met de veelbetekenende naam KinoX.to. Van afschrikking is dus blijkbaar geen sprake. En bijkomend nadeel: de illegaliteit verplaatst zich duidelijk van de ‚ouderwetse’ peer-to-peer-netwerken naar filehosters en streamers. In tegenstelling tot de P2P-netwerken zijn bij die laatsten de IP-adressen van de gebruikers (nog) niet opvraagbaar voor de auteursrechthebbenden. Wie heeft dus nu gewonnen?

Youtube schendt auteursrechten

Youtube (Google) is in een door de Duitse auteursrechtenorganisatie GEMA aangespannen procedure voor het eerst door een (Duitse) rechter schuldig bevonden aan schending van auteursrechten. Youtube is volgens de rechter verantwoordelijk voor de inhoud van de content op haar site. Youtube dient nu filters te installeren en kan een boete verbeuren bij hernieuwde constatering. In augustus 2010 had hetzelfde Hamburgse Landgericht nog een verzoek tot een zogenaamde ‚einstweilige Verfügung’ afgewezen.