Eckpunktepapier: Unfallflucht entkriminalisieren?

Dat de huidige Duitse regering voornemens is het Duitse strafrecht te ontdoen van strafbaarstellingen, die in de ogen van velen niet meer van deze tijd zijn, moge duidelijk zijn. Niet alleen het (soft)drugsbeleid wordt aangepakt; ook het Verkehrsstrafrecht.
Momenteel (2023) is in Duitsland nog ieder doorrijden na aanrijding (
§ 142 StGB: Unerlaubtes Entfernen vom Unfallort/Unfallflucht/Fahrerflucht) strafbaar. Daar zou echter, als het aan de regering ligt, verandering in moeten komen: enkel nog het doorrijden na ongeval, waarbij personenletsel is ontstaan, zou dan nog (als Vergehen) strafbaar moeten zijn. Het doorrijden na een aanrijding met 'enkel' blikschade, zou een Ordnungswidrigkeit moeten worden, met als gevolg een eenvoudige geldboete (Geldbuße/Bußgeld), eventueel voorzien van een Fahrverbot, en natuurlijk de bijna obligatorische Punkte in Flensburg.
De Duitse verzekeraars en rechterlijke macht staan sceptisch tegenover het plan; de advocatuur is juist positief.

Legalize it ... al is het maar een beetje

Duitsland maakt zich op voor een (beperkte) straffeloosheid van het bezit van cannabis. Een formeel wetsontwerp is nog niet ingediend; wel ligt er al sinds 26.10.2022 een Eckpunktiepapier (soort voorontwerp) met betrekking tot dit Gesetz zur Entkriminalisierung von Cannabiskonsum. Daarin wordt uitgegaan van twee zuilen (2-Säulen-Modell).

Säule I.:
  • Het is de bedoeling, dat volwassenen eerst geringe hoeveelheden cannabis voor eigen gebruik mogen telen, en later wellicht ook in bepaalde speciaalzaken (met licentie) kunnen aankopen. Dit laatste zal eerst als gecontroleerd proefproject starten, en zal in elk geval vooralsnog niet in ieder Bundesland beschikbaar zijn.
  • Daarnaast is het de bedoeling, dat speciale verenigingen (zonder winstoogmerk) cannabis mogen telen (het zgn. 'Club Anbau & Regional-Modell (CARe)).

Onder dit
CARe-model mogen speciale verenigingen (met max. 500 leden) cannabis, zaden en stekjes telen en aan hun (meerderjarige, en in Duitsland wonende) leden voor eigen gebruik vestrekken (max. 25 gr. cannabis per dag, althans 30 gr. (voor jongvolwassenen) c.q. 50 gr. (voor volwassenen vanaf 21 jaar) per maand, en/of 7 zaden c.q. 5 stekjes per maand); import en export van een en ander is verboden. De leden dienen idealiter zelf binnen de vereniging actief te worden; uitbesteding aan derden is namelijk verboden. Hetzelfde geldt voor lidmaatschap van meerdere verenigingen.

Een en ander impliceert, dat de beoogde nieuwe regeling zeer zeker NIET tot volledige straffeloosheid zal leiden: enkel het bezit van maximaal 25 gr. cannabis c.q. 3 bloeiende vrouwelijke planten, voor eigen gebruik.

Interessant voor Nederlanders is wellicht nog de beoogde mogelijkheid om na inwerkingtreding van de wetswijziging daarvoor in aanmerking komende opsporingsonderzoeken door een
Einstellung gem. § 206b StPO (sepot wegens wetswijziging) te doen beëindigen, en eventuele veroordelingen uit het strafblad te laten schrappen (Antrag auf Löschung).
Daar staat tegenover, dat de meeste Nederlanders niet zo zeer wegens bezit van dergelijke hoeveelheden vervolgd zijn, maar meer vanwege rijden onder invloed (van cannabis etc.). En dat blijft gewoon strafbaar.

Säule II.:
In een (veel) later stadium zal (wellicht) ook de commerciële aanbouw en verkoop (aan speciaalzaken en volwassenen) gelegaliseerd worden.

Toename computercriminaliteit

In 2018 heeft het CBS een onderzoek gedaan naar Digitale Veiligheid en Criminaliteit in Nederland. Daaruit blijkt dat bijna 1 op de 10 Nederlandse internetgebruikers in de voorafgaande 12 maanden het slachtoffer is geweest van digitale criminaliteit. Veel gebruikers werden geconfronteerd met aankoopfraude, maar ook interpersoonlijke incidenten (met name laster) scoren hoog. Slechts een klein percentage van de slachtoffers doet aangifte.

Ruim 5.000 nietige Europese aanhoudingsbevelen uit Duitsland

Volgens het Europees Gerechtshof is de Duitse Staatsanwalt (Officier van Justitie) niet onafhankelijk (genoeg), en dus is een Duitse Staatsanwalt niet bevoegd om zelf een Europees aanhoudingsbevel uit te vaardigen. Dit heeft het Hof op 27.05.2019 beslist in een tweetal (bij uitspraak verbonden) procedures ten aanzien van Duitse aanhoudingsbevelen afkomstig van de Staatsanwaltschaften Lübeck (C-508/18) en Zwickau (C-82/19).
Gevolg: meer dan 5.000 Europese aanhoudingsbevelen van Duitse Staatsanwälte zijn in één keer nietig, of vormen op zijn minst voor andere Europese landen een grondslag om daar geen gehoor aan te geven c.q. de aanhoudingsbevelen niet uit te voeren. En voor de betroffenen reden om de bevelen aan te vechten.

Volgens het Hof is de Staatsanwalt geen (bevoegde) 'uitvaardigende justitiële autoriteit' in de zin van het Kaderbesluit 2002/584/JI van de Raad van 13 juni 2002 betreffende het Europees aanhoudingsbevel en de procedures van overlevering tussen de lidstaten: de Duitse Staatsanwalt is niet onafhankelijk genoeg van de uitvoerende macht. De Staatsanwalt is namelijk ondergeschikt aan de Justizminister van het betreffende Bundesland.
Saillant detail is dat de Duitse rechterlijke macht al sinds jaren de afschaffing van deze ondergeschiktheid vordert.

Op grond van het Duitse recht heeft de Staatsanwalt, onder voorbehoud van urgente omstandigheden, niet de bevoegdheid van een rechterlijke autoriteit om de inhechtenisneming of aanhouding van een persoon in Duitsland te gelasten. Het gelasten van een inhechtenisneming of aanhouding behoort uitsluitend tot de taken van een rechter (Ermittlungsrichter). De Staatsanwalt dient voor een aanhoudingsbevel in Duitsland een verzoek in te dienen bij het respectievelijke gerecht of de respectievelijke rechter. De Staatsanwalt kan zelf geen aanhoudingsbevel uitvaardigen in Duitsland. Wel valt de tenuitvoerlegging van een door een rechter uitgevaardigd aanhoudingsbevel onder zijn verantwoordelijkheid, en kan hij beslissen of, wanneer en hoe hij dat doet. Aangezien al een nationaal aanhoudingsbevel was uitgevaardigd, had de Staatsanwalt in casu geen enkele reden om bij de uitvaardiging van het Europees aanhoudingsbevel de zaak voor goedkeuring of toezicht (nogmaals) voor te leggen aan een rechter. Het betreffende Europese aanhoudingsbevel is dan ook niet door een 'uitvaardigende justitiële autoriteit' afgegeven.

Nu ook medicinale cannabis in Duitsland

Duitsland start het jaar 2017 met onder andere de straffeloosheid van het gebruik van medicinale cannabis. Vanaf 20.01.2017 kent Duitsland het Cannabis-Gesetz: een wettelijke regeiing, waarmee het Duitse artsen en apothekers toegestaan wordt om zogenaamde medicinale cannabis in de vorm van onder andere ook bloemen, poeders, en tincturen, aan patiënten voor te schrijven en op recept te (doen) verstrekken. Hiermee wordt 'cannabis op recept' een geneesmiddel en is het niet langer nodig dat patiënten en apothekers voorafgaande toestemming moeten verkrijgen.
De kosten van de medicinale cannabis komen in beginsel voor rekening van de
Gesetzliche Kranken Kassen (GKK); echter om voor vergoeding in aanmerking te komen moet vooraf een akkoordverklaring van de GKK worden verkregen. Deze toestemming mag niet zonder redelijke grond worden onthouden.

Wetsvoorstel electronisch strafdossier

De Regering wil vooruit met de modernisering van de rechtsinformatica binnen De Rechtspraak. Het Wetsvoorstel electronisch strafdossier is inmiddels naar de Raad van State. Het is de bedoeling het werkproces binnen het strafrecht te vereenvoudigen, en dus wordt ook ingezet op electronische dossiervorming. Hierdoor kunnen alle procesdeelnemers uiteindelijk sneller en efficiënter over de informatie uit een dossier beschikken, en de administratieve verrichtingen kunnen worden beperkt.

eKantonrechter en digitalisering strafproces

Vandaag, 17 oktober 2013, start bij de Rechtbanken Rotterdam en Oost-Brabant een proef, waarbij de processtukken digitaal aan de Kantonrechter kunnen worden voorgelegd. Zulks moet overigens wel met wederzijdse goedkeuring plaatsvinden. Voordeel: uitspraak in beginsel binnen 6 weken na aanbrengen, en natuurlijk de digitale afwikkeling van een en ander. Na een gewenste mondelinge behandeling bij ‚Comparitie van Partijen’ volgt de uitspraak binnen 8 weken.
Daarnaast wil de overheid het strafproces digitaliseren. Deze wijziging van het strafprocesrecht gaat vermoedelijk in op 01.01.2016, en houdt in dat de partijen in een strafproces op digitale wijze, en via een beveiligde webportal, processtukken kunnen uitwisselen.

'Marktplaats'-leed: wel betaald, niets ontvangen

De meervoudige strafkamer van de Rechtbank Noord -Holland heeft bij strafvonnis d.d. 29 april 2013 een ‚boeken-verkoper’ op Marktplaats vrijgesproken van de verdenking van oplichting. De betreffende verkoper had zich voorgedaan als bonafide verkoper van boeken, doch heeft vervolgens, ondanks betaling vooraf, niet geleverd. Hoewel dit handelen civielrechtelijk als (moedwillige) wanprestatie kan worden aangemerkt, betekent dit nog niet altijd dat sprake is van oplichting. Niet elke vorm van ‚bewust oneerlijk zaken doen’ levert het misdrijf ‚oplichting’ op. In casu had de verdachte namelijk geen valse hoedanigheid of valse naam aangenomen. Hij had namelijk telkens zijn eigen naam of die van zijn vriendin, in combinatie met zijn eigen bankrekeningnummer, opgegeven.

Wetsontwerp Kilometertellerfraude

Eindelijk is het zover: er zal naar alle waarschijnlijkheid vanaf 1 januari 2014 een strafrechtelijk verbod op het knoeien met kilometerstanden bij personenauto’s en bestelauto’s komen. Het wetsvoorstel Kilometertellerfraude is inmiddels aan de Tweede Kamer toegezonden. Het maakt de strafrechtelijke vervolging van fraudeurs eenvoudiger: er komt een wettelijk verbod op het manipuleren van kilometertellerstanden, en alle RDW-erkende bedrijven worden verplicht vaker dan nu (APK-keuring) de tellerstanden aan RDW door te geven. Hierdoor zullen onregelmatigheden sneller opvallen.