Toename computercriminaliteit

In 2018 heeft het CBS een onderzoek gedaan naar Digitale Veiligheid en Criminaliteit in Nederland. Daaruit blijkt dat bijna 1 op de 10 Nederlandse internetgebruikers in de voorafgaande 12 maanden het slachtoffer is geweest van digitale criminaliteit. Veel gebruikers werden geconfronteerd met aankoopfraude, maar ook interpersoonlijke incidenten (met name laster) scoren hoog. Slechts een klein percentage van de slachtoffers doet aangifte.

Staaltje auteursrechtinbreuk fotomateriaal

De Kantonrechter in de Rechtbank Limburg heeft op 27.08.2014 een vonnis gewezen waarin de gedaagde veroordeeld is tot betaling van een schadevergoeding ter grootte van Euro 2.400,00 ter zake van herhaalde schending van het auteursrecht (exploitatierechten) van een professioneel fotograaf op een tweetal foto’s, welke de gedaagde van internet gedownload had en vervolgens voor eigen doeleinden gebruikt had zonder toestemming van de auteursrechthebbende, en zonder vermelding van de naam van deze. Daarnaast is de gedaagde veroordeeld in de kosten van de procedure, welke, zoals in intellectuele eigendomszaken mogelijk en gebruikelijk is, bepaald zijn op de hoogte van de aangetoonde werkelijke en noodzakelijke kosten van juridische bijstand ex artikel 1019h Rv. van de eisende fotograaf, groot Euro 2.620,95.
In deze zaak had de gedaagde een tweetal foto’s van de fotograaf op internet gevonden en gebruikt voor de website respectievelijk Facebook-pagina van zijn eigen onderneming. Desgevorderd heeft hij weliswaar de bewuste foto’s verwijderd, maar de fotograaf stelde schade te hebben geleden.
Met de fotograaf heeft de Kantonrechter vastgesteld dat het geen gewone kiekjes betrof, doch werken met een eigen, oorspronkelijk, karakter die het persoonlijk stempel van de fotograaf als maker dragen. En dus zijn de foto’s auteursrechtelijk beschermd. Dit zo zijnde stond het de gedaagde niet vrij deze foto’s zonder toestemming van de rechthebbende fotograaf te gebruiken (te verveelvoudigen en openbaar te maken), ook al waren deze foto’s via internet te vinden en te downloaden. Bij het bepalen van de hoogte van de gestelde schade is aangesloten bij de gebruikelijke licentievergoeding zoals opgenomen in de Richtprijzen Nederlandse Vakfotografie 2012. Bij de bepaling van de hoogte van proceskosten is uitgegaan van de zijdens de fotograaf overgelegde, gespecificeerde, declaratie voor advocaatkosten (Euro 2.022,80), alsmede van de posten: salaris gemachtigde procedure (Euro 300,00), griffierecht (Euro 219,00) en exploitkosten (Euro 79,15).

Google en het 'recht op verwijdering'

Aanvang juni 2014 heeft Google op haar website voor de inwoners van de EU een (voorlopig) formulier beschikbaar gesteld voor individuele aanvragen tot verwijdering van links naar persoonsgebonden data. Hiermee geeft Google uitvoering aan een beslissing van het Europees Hof.

Zoekmachines en recht op privacy

Op 13.05.2014 heeft het Europees Hof een belangrijke uitspraak gedaan inzake het recht op privacy in samenhang met Internet-zoekmachines. in de kwestie met zaaknr. C-131/12 is Google veroordeeld tot het verwijderen, en verwijderd houden, van persoonsgebonden informatie met betrekking tot een Spaanse ingezetene. Het betrof in casu verwijzingen in de Google-index inzake een openbare verkoop uit maart 1998, zoals deze toentertijd gepubliceerd was in de Spaanse krant La Vangurardia. Hoewel de krant de betreffende informatie rechtmatig had verkregen en gepubliceerd, en Google deze informatie op haar beurt op rechtmatige wijze had verzameld, geïndexeerd en via haar zoekmachine ter beschikking had gesteld, heeft het Hof geoordeeld dat sprake is van een bewerking in de zin van de Richtlijn 95/46/EG (Privacy-richtlijn), en dat Google als exploitant van de Internet-zoekmachine als ‚bewerker’ in de zin van de richtlijn is aan te merken. En dus heeft Google de Privacy-richtlijn te respecteren. Mitsdien is Google onder bepaalde omstandigheden gehouden links naar door derden openbaar gemaakte informatie over natuurlijke personen te verwijderen en verwijderd te houden. De exploitant van een internet-zoekmachine mag evenwel toch een belangenafweging maken. Voorop staat het belang van de betreffende natuurlijke persoon, maar onder omstandigheden moet dat belang wijken voor het algemeen belang bij toegankelijkheid van de betreffende informatie. Het verzoek tot verwijdering van links kan door de betrokkene rechtstreeks aan de exploitant van de Internet-zoekmachine gericht worden. Indien het verzoek tot verwijdering niet gehonoreerd wordt kan de betrokkene zich vervolgens wenden tot het bevoegde college c.q. de bevoegde rechter.
Aanvang juni 2014 heeft Google op haar website voor de inwoners van de EU een (voorlopig) formulier beschikbaar gesteld voor individuele aanvragen tot verwijdering van links naar persoonsgebonden data.

Bitcoins: ruilmiddel, geen 'gangbaar geld'

De eerste uitspraak van de Nederlandse civiele rechter over Bitcoins is er: de Rechtbank Overijssel heeft op 14.05.2014 bepaald dat de Bitcoin niet kan worden aangemerkt als ‚geld’ in de zin van Afdeling 6.1.11 BW, maar dient te worden gezien als ruilmiddel (ECLI:NL:RBOVE:2014:2667). De levering van een hoeveelheid Bitcoins kan dan ook niet worden gelijkgesteld met betaling van een geldsom.

'Marktplaats'-leed: wel betaald, niets ontvangen

De meervoudige strafkamer van de Rechtbank Noord -Holland heeft bij strafvonnis d.d. 29 april 2013 een ‚boeken-verkoper’ op Marktplaats vrijgesproken van de verdenking van oplichting. De betreffende verkoper had zich voorgedaan als bonafide verkoper van boeken, doch heeft vervolgens, ondanks betaling vooraf, niet geleverd. Hoewel dit handelen civielrechtelijk als (moedwillige) wanprestatie kan worden aangemerkt, betekent dit nog niet altijd dat sprake is van oplichting. Niet elke vorm van ‚bewust oneerlijk zaken doen’ levert het misdrijf ‚oplichting’ op. In casu had de verdachte namelijk geen valse hoedanigheid of valse naam aangenomen. Hij had namelijk telkens zijn eigen naam of die van zijn vriendin, in combinatie met zijn eigen bankrekeningnummer, opgegeven.

Zware slag voor Stichting De Thuiskopie

De Rechtbank Den Haag heeft op 20.02.2013 in de zaak Stichting De Thuiskopie ./. Imation Europe BV de Stichting De Thuiskopie een ferme tik op de vingers gegeven. Volgens de Haagse Rechtbank is de huidige thuiskopieheffing in strijd met Europese regelgeving. De thuiskopievergoeding (i.e. een vergoeding voor auteursrechten; artt. 16c en 16d Aw) mag volgens de Haagse rechters, in de lijn van de Europese regelgeving, alleen geheven worden op blanco data-CD’s en DVD’s die bestemd zijn voor gebruik door natuurlijke personen voor het maken van een thuiskopie. De huidige regeling is mitsdien in strijd met de wet.
In het onderhavige geval was Imation door De Thuiskopie voor de rechter gedaagd voor het niet-afdragen van de thuiskopievergoeding over de levering van blanco data-CD’s en DVD’s. Nu hoeft Imation dus niets te betalen en kan zelfs wel afgedragen gelden terugvorderen c.q. verrekenen met wel verschuldigde afdrachten voor de voor natuurlijke personen bestemde blanco data-CD’s en DVD’s voor het maken van een thuiskopie.
Zou nu iedere fabrikant die ten onrechte gelden aan De Thuiskopie heeft moeten afdragen een vorderingsrecht op Stichting De Thuiskopie hebben en doorzetten, dan zou dat wel eens tot het faillissement van Stichting De Thuiskopie kunnen leiden.

Hyperlink-jurisprudentie: linken naar onrechtmatige upload

Een eenvoudige hyperlink naar een auteursrechtelijk beschermd werk op internet, waarop inbreuk is gemaakt, is niet per definitie zelf een inbreuk op het auteursrecht van de rechthebbende. Wel is een dergelijke link onrechtmatig, want in strijd met de in het maatschappelijk verkeer betamende zorgvuldigheid (jegens de auteursrechthebbende). De link an sich is echter geen ‚openbaarmaken’ in de zin van art. 12 Auteurswet. Dit is in het kort het oordeel van het Gerechtshof Amsterdam in de recentste hyperlink-jurisprudentie (Hof Amsterdam, 13.01.2013). Op 12.09.20112 oordeelde de Rechtbank Amsterdam in een vergelijkbare zaak nog anders: ook de hyperlink is een openbaarmaking.

Langere bedenktijd bij verkoop op afstand

Naar alle waarschijnlijkheid wordt per 13.06.2014 de wettelijke minimum bedenktijd (zichttermijn) voor consumenten bij verkooptransacties op afstand (zeg: bij koop en verkoop via internet, telefoon, post of fax) verlengd van 7 werkdagen naar 14 kalenderdagen. Een consument kan dus dan een aankoop binnen 14 kalenderdagen na ontvangst, zonder opgaaf van redenen, terugsturen (terugzendrecht). Bij leden van Thuiswinkel.org (Thuiswinkel Waarborg) wordt die langere termijn nu al gehanteerd.

Netneutraliteit

De overheid wil dat alle internetgebruikers vrij toegang hebben tot alle informatie op internet. Dit heet ‚netneutraliteit’. Providers moeten derhalve alle soorten internetverkeer gelijk behandelen, Providers mogen sinds 01.01.2013 concurrerende internetdiensten en applicaties, zoals Skype, Viber en WhatsApp, niet meer blokkeren of vertragen, en hiervoor ook geen extra geld vragen. Nieuwe contracten die na 01.01.2013 worden afgesloten moeten netneutraal zijn; oudere contracten moeten per 01.01.2014 netneutraal zijn. (Bron: Rijksoverheid.nl)

Uitrol zorginfrastructuur EPD

Per 01.01.2013 begint de uitrol van de landelijke zorginfrastructuur EPD (voorheen ‚Elektronisch Patiënten Dossier’ ). Vanaf die datum mogen EPD’s alleen nog maar via het landelijk schakelpunt (LSP) uitgewisseld worden, en dan ook alleen maar als de patiënt hiervoor uitdrukkelijk toestemming heeft verleend. Het landelijk schakelpunt (LSP) zelf wordt overigens uitgevoerd door een Amerikaanse IT-leverancier. De overheid schijnt weinig tot geen vrees ervoor te hebben dat de Amerikanen zich weinig gelegen zullen laten liggen aan de Nederlandse wetgeving; met name aan de privacy-wetgeving (waaronder de Wet bescherming persoonsgegevens (Wbp)). Privacydeskundigen denken intussen dat de Amerikanen onder de Patriot Act gedwongen kunnen worden gegevens van Nederlandse patiënten aan de Amerikaanse overheid te openbaren.

Betalen voor hyperlinks en embedding

De Haagse Rechtbank heeft geoordeeld dat de exploitant van de website Nederland.FM - een zogenaamde (radio)muziek-portal - in strijd handelt met de Auteurswet door geen licentie af te sluiten met Buma/Stemra. Deze uitspraak komt erop neer dat het embedden van muziek, althans het hyperlinken naar de radiostream, het openbaarmaken van muziek inhoudt. Het moeten beschikken over een licentie impliceert dat ook voor het hyperlinken naar en het embedden van radiostreams betaald moet worden. Volgens Nederland.FM is dat uitgangspunt onjuist. Immers, de rechten worden al geheven bij het radiostation, en door ook de hyperlink naar c.q. de embedding van de stream als openbaarmaking aan te merken, zal dubbel worden geheven, en dat terwijl de exploitant van de portal geen enkele invloed op de stream an sich kan uitoefenen.
Deze uitspraak opent weer mogelijkheden voor de eerder ‚afgeschoten’ YouTube-tax.

Regering en OPTA twisten over uitleg cookiewet

Regering en toezichthouder OPTA zitten niet op één lijn voor wat betreft de uitleg over de cookiewet. Zo stelt de staatssecretaris ten onrechte dat websitehouders geen rekening hoeven te houden met cookies die andere partijen via de website in de browser plaatsen. De OPTA is daarentegen van mening, dat ook cookies van bijvoorbeeld sociale netwerken voor rekening van de faciliterende websitehouders komen. Ook over ‚functionele cookies’, dus cookies die noodzakelijk zijn voor het correct functioneren van de website, twisten regering en OPTA nog.

Onrechtmatige publicatie beeldmateriaal

Het in strijd met de Richtlijnen van het Parket-Generaal in Den Haag publiceren van beeldmateriaal van verdachten op een eigen website van de politie Friesland heeft ertoe geleid, dat een bekennende winkeldief, die zichzelf na het zien van de beelden op internet had aangegeven, door de Politierechter is vrijgesproken. De opsporingsmethode zou in casu onrechtmatig zijn volgens de behandelend Politierechter.
Volgens de Richtlijnen moet namelijk bij het plaatsen van camerabeelden van verdachten toestemming worden verzocht aan een Hoofdofficier van Justitie. Delegatie van die beslissingsbevoegdheid is enkel toegestaan aan een Officier van Justitie. In casu was die bevoegdheid echter - in strijd met de Richtlijnen - gedelegeerd aan een politiefunctionaris. En dat mag dus niet volgens de rechter.

Diefstal en heling data?

Demissionair minister Opstelten wil diefstal en heling van data strafbaar stellen. Een nobel, doch moeilijk streven. De huidige diefstal- en helingartikelen voldoen namelijk niet. Volgens vaste jurisprudentie is voor diefstal noodzakelijk dat de rechthebbende de beschikking over zijn eigendom verliest. Bij diefstal van data en gegevens is dat echter (meestal) niet het geval: de eigenaar/rechthebbende kan gewoon met zijn data blijven werken, tenzij de ‚dief’ de data vernietigd of beschadigd heeft. Heling kan intussen alleen maar bij goederen. Data c.q. gegevens zijn echter geen goederen in strafrechtelijke zin. Momenteel is diefstal en heling van data dus in feite nog niet strafbaar.

Alle electronische vormen van communicatie in Grondwet

De demissionaire Ministerraad wil het huidige brief-, telefoon- en telegraafgeheim van art. 13 Grondwet in een moderner jasje steken: het wordt straks het brief- en telecommunicatiegeheim. Door deze wijziging, die meer techniekonafhankelijk is, wordt de huidige grondwettelijke bescherming uitgebreid naar alle huidige en toekomstige communicatiemiddelen, inclusief eMail en cloud-diensten. De internetconsultatie loopt tot 01.01.2013.

Overheidswebsites voldoen niet aan cookie-wetgeving

De OPTA heeft onlangs verschillende (semi-)overheidswebsites onderzocht op het voldoen aan de recente cookie-wetgeving. Het droevige resultaat daarvan was, dat zo’n 80% niet voldeed: de betreffende sites vragen de bezoekers niet expliciet om toestemming voor het plaatsen van een cookie op de computer van de gebruiker. En dat is wel verplicht.
En wat is dan een cookie in de zin van de wet? OPTA: ‚De bepaling gaat niet alleen over cookies, maar geldt ook voor andere technieken die hetzelfde doen, bijvoorbeeld Javascripts, Flash cookies en HTML5-local storage. De wet maakt geen onderscheid tussen cookies geplaatst door Uw eigen organisatie en cookies geplaatst door derden; zo valt bijvoorbeeld ook een cookie geplaatst door Uw webstatistieken-leverancier onder het bereik van de wet.’ Uitgezonderd zijn enkel cookies die strikt noodzakelijk zijn voor de werking van de website, bijvoorbeeld voor winkelmandjes.

Controle naleving 'cookiewet'

De naleving van de sinds 5 juni 2012 in Nederland geldende ‚cookiewet’ is in handen van de Opta. Naar het schijnt zal ook deze controle grotendeels geautomatiseerd gaan plaatsvinden, dus door middel van een webapplicatie. Bij overtreding van de wet zal veelal eerst een waarschuwing worden uitgedeeld; bij lastig te verwijderen cookies gelijk een boete.

Youtube schendt auteursrechten

Youtube (Google) is in een door de Duitse auteursrechtenorganisatie GEMA aangespannen procedure voor het eerst door een (Duitse) rechter schuldig bevonden aan schending van auteursrechten. Youtube is volgens de rechter verantwoordelijk voor de inhoud van de content op haar site. Youtube dient nu filters te installeren en kan een boete verbeuren bij hernieuwde constatering. In augustus 2010 had hetzelfde Hamburgse Landgericht nog een verzoek tot een zogenaamde ‚einstweilige Verfügung’ afgewezen.